Felsefe 250-300

1.

1 point

Elmi idrakın nəzəri səviyyəsinin metodları aşağıdakılardan hansılardır?

müşahidə və eksperiment;

ideallaşdırma və tarixilik və məntiqi təhlil metodu;

abstraktdan konkretə yüksəlmə və aksiomatik metod;

hipotez və nəzəriyyə;

ölçmə və müqayisə;

2.

1 point

Biliyin sübut edilməsinin əsas üsulları:

Ona əyani forma verməkdir;

Eksperimental təsdiq və məntiqi əsaslandırmadır;

Mütəxəssislərin fikirlərinə müraciət etməkdir;

Səsvermədir;

Bunların heç biri deyil.

3.

1 point

Orta əsr Qərb fəlsəfəsinin qnoseoloji prinsipi nədir?

vəhy;

tarixilik;

kreasionizm;

formalizm;

rasionalizm;

4.

1 point

“İnsan bütün şeylərin ölçüsüdür” tezisi kimə məxsusdur:

Protaqora

Lokka

Marksa

Engelsə

Sokrata

5.

1 point

Zəkanı idrakın əsasına qoyan təlim necə adlanır?

sensualizm;

skeptisizm;

aqnostisizm;

rasionalizm;

empirizm;

6.

1 point

Elmi idrakın hansı səviyyəsinin əsasını təcrübə təşkil edir:

deduktiv;

mücərrəd;

nəzəri;

empirik;

intuitiv;

7.

1 point

Məzmunu insandan asılı olmayan bilik necə adlanır:

obyektiv həqiqət;

mütləq həqiqət;

nisbi həqiqət;

intuitiv həqiqət;

subyektiv həqiqət;

8.

1 point

Elmi idrakın empirik və nəzəri səviyyələrinin universal metodu hansılardır?

ölçmə, müqayisə və aksiomatik metod;

abstraktlaşdırma, ümumiləşdirmə və analogiya;

müşahidə, eksperiment və müqayisə;

analiz və sintez; induksiya və deduksiya;

ideallaşdırma və formalaşdırma;

9.

1 point

Yeni dövr fəlsəfəsidə empirizmin nümayəndəsi kimdir?

K.Helvetsi;

Q.Leybnits;

B.Spinoza;

R.Dekart;

F.Bekon;

10.

1 point

Rasional idrakın hansı formaları mövcuddur:

anlayış, mühakimə, əqli-nəticə;

mühakimə, qavrayış, anlayış;

qavrayış, təsəvvür, mühakimə;

nəzəriyyə, duyğu, təsəvvür;

mühakimə, qavrayış, təsəvvür;

11.

1 point

Fəlsəfədə deduksiya hansı məna kəsb edir?

təfəkkür metodu olub xüsusidən ümumiyə keçiddir;

təfəkkür metodu olub ümumidən xüsusiyə keçiddir;

idrak metodu olub predmetin dərk edilməsi məqsədilə fikrən hissələrə ayrılmasıdır;

idrak metodu olub tədqiq olunan obyektlərin oxşar və fərqli cəhətlərinin aşkara çıxarılmasıdır;

idrak metodu olub tədqiq edilən obyektin məqsədyönlü qavranılmasıdır;

12.

1 point

Praktikanın idrak prosesində rolu hansıdır:

praktika təbiətin dəyişdirilməsinə yönəlmiş mənəvi fəaliyyətdir;

praktika idrakın mənbəyi və həqiqətin meyarıdır;

praktika ətraf aləmin dəyişdirilməsinə yönəlmiş maddi fəaliyyətdir;

praktika bilik əldə etməyə yönəlmiş elmi eksperimentdir;

praktika bilik əldə etməyə yönəlmiş maddi fəaliyyətdir;

13.

1 point

Hislərə əsaslanan idrak hansıdır?

rasional idrak;

əyani idrak;

intuitiv idrak;

hissi idrak;

gündəlik idrak;

14.

1 point

Nisbi həqiqət:

Zamanca dəyişilən fikirdir;

Natamam və qeyri-dəqiq bilikdir;

Ehtimali hökmdür;

Mümkün olan həqiqətdir;

Insanın keçici maraqları ilə şərtlənən bilikdir;

15.

1 point

Bəşər övladının tək nümayəndəsi necə adlanır:

növ

insan

fərd

fərdilik

şəxsiyyət

16.

1 point

“Özündə şey” Kantda hansı məna daşıyır?

başqaları üçün bağlı olan şəxsiyyət;

qanun;

hadisə;

şeylərin gizli mənası;

forma;

17.

1 point

Predmetin təbii şəraitdə passiv öyrənilməsi necə adlanır:

deduksiya;

analiz;

müşahidə;

modelləşdirmə;

sintez;

18.

1 point

“İnsan hər şeyin ölçüsüdür” tezisini irəli sürən filosoflar kim olmuşdur:

sofistlər

ekzistensialistlər

modernistlər

pozitivistlər

marksistlər

19.

1 point

Əbədi həqiqət:

dəyişilməz nöqteyi-nəzərdir;

zamanın dönməzliyi ilə şərtlənir;

idrak obyektində dəyişməz olana uyğundur;

nəsillərin təcrübəsi ilə təsdiqlənir;

heç vaxt dəyişməyəcək;

20.

1 point

Hissi idrakın hansı formaları mövcuddur:

duyğu, qavrayış, təsəvvür;

nəzəriyyə, duyğu, təsəvvür;

təsəvvür, mühkimə, anlayış;

qavrayış, təsəvvür, mühakimə;

duyğu, qavrayış, anlayış;

21.

1 point

“Özündə şey” anlayışını elmə kim daxil edib?

Kant;

Fixte;

Marks;

Feyerbax;

Hegel;

22.

1 point

İnsan şüurunun sübut olmadıqda belə həqiqəti dərk etmək qabiliyyəti:

Dərrakədir;

Ağıldır;

Intellektdir;

Məntiqdir;

Intuisiyadır;

23.

1 point

Obyektiv həqiqət:

Idrak obyekti ilə şərtlənir;

Dərk edən insanın maddi maraqları ilə şərtlənir;

Xarici (kənar) amillərlə şərtlənir;

ətraf aləmlə şərtlənir;

Dərk edən şəxsin orqanizmi ilə şərtlənir;

24.

1 point

Yanılma:

əsaslandırılmamış mühakimədir;

bilərəkdən formalaşdırılan səhv nöqteyi-nəzər;

əlverişli olmayan yanaşmadır;

Idrak obyektinə uyğun gəlməyən mühakimədir;

yad fikirdir;

25.

1 point

Dekart insanın mahiyyətini nədə görürdü:

tərbiyəsində

iradəsində

xarakterində

ağıl və zəkasında

bacarığında

26.

1 point

Bu fərdi digər fərdlərdən fərqləndirən cəhətlər toplusuna nə deyilir:

şəxsiyyət

fərdilik

fərd

növ

insan

27.

1 point

«İnsanların azad, şüurlu fəaliyyəti onların başlıca əlamətini təşkil edir” tezisi kimə məxsusdur:

Sokrata;

Hegelə;

K.Marksa;

İ.Kanta;

Ç.Darvinə;

28.

1 point

Konkret həqiqət:

obyekti və onun dərk edilmə sərhədləri müəyyənləşmiş həqiqətdir;

dəqiq verilmiş şərtlər daxilində konkret əşyalar haqqında bilikdir;

təsərrüfatlı təsvirdir;

əyani həqiqətdir;

ətraflı təsvirdir;

29.

1 point

Fəlsəfədə induksiya hansı məna kəsb edir?

idrak metodu olub predmetin dərk edilməsi məqsədilə fikrən hissələrə bölünməsidir;

idrak metodu olub tədqiq edilən hadisənin hissələrinin fikrən birləşdirilməsidir;

predmetlərin bəzi oxşar əlamətlərinə görə oxşarlığıdır;

təfəkkür metodu olub xüsusidən ümumiyə keçiddir;

təfəkkür metodu olub ümumidən xüsusiyə keçiddir;

30.

1 point

İnsanı sosial keyfiyyətlərin toplusu kimi səciyyələndirən anlayış hansıdır:

fərdilik

insan

növ

fərd

şəxsiyyət

31.

1 point

Qnoseologiya nədir?

inkişaf haqqında təlim;

dəyərlər təlimi;

idrak təlimi;

varlıq təlimi;

materiya haqqında təlim;

32.

1 point

Həqiqət insanın ona müvafiq olan:

Maraqlarını;

Məqsədlərini;

Təsadüfləri müəyyənləşdirmək üçün faydalıdır;

Fəaliyyətinin nəticələrini;

Fəaliyyət üsullarını və vasitələrini;

33.

1 point

Elmi idrakın empirik səviyyəsinin metodları aşağıdakılardan hansılardır?

ümumiləşdirmə və abstraktlaşdırma;

analiz və sintez;

induksiya və deduksiya;

ideallaşdırma və eksperiment;

müqayisə və ölçmə;

34.

1 point

İdrak prosesinin səviyyələri hansılardır?

hissi və rasional;

empirik və nəzəri;

eksperimental və nəzəri;

nəzəri və hissi;

empirik və rasional;

35.

1 point

Həqiqət:

Zamanın müqəddəsləşdirdiyi ənənədir;

Avtoritetin fikridir;

Dalanın sonundakı işıqdır;

Hamının razılaşdığı mühakimədir;

İdrak obyektinə uyğun gələn mühakimədir;

36.

1 point

”İnsan hər şeyin ölçüsüdür” tezisinin antik müəllifi kimdir:

Aristotel

Qorqiy

Sokrat

Platon

Protaqor

37.

1 point

Həqiqətin meyarı:

Insanın intuisiyasıdır;

Onun isbatıdır;

Insanların praktik fəaliyyətidir;

Ümumi razılaşmalardır;

Alimlərin nüfuzlu rəyidir;

38.

1 point

Materialist sensualizminin nümayəndəsi aşağıda sadalananlardan hansıdır?

D.Didro;

C.Lokk;

R.Dekart;

P.Holbax;

İ.Kant;

39.

1 point

Elmi idrakın hansı səviyyəsi təcrübi faktları ünmumiləşdirərək konsepsiyalar hazırlayır:

nəzəri

empirik

intuitiv

eksperimental

induktiv

40.

1 point

İdrak prosesini idarə edən prinsiplərinn, üsul və qaydaların məcmusu necə adlanır:

metod

intuisiya

təxəyyül

hisslər

ağıl

41.

1 point

Sofistlər insanla bağlı hansı tezisi irəli sürmüşdülər:

“insan fərdi keyfiyyətlərin toplusudur”

“insan ictimai varlıqdır”

“insan təbiətin bir hissəsidir”

“İnsan hər şeyin ölçüsüdür”

“insan sosial keyfiyyətlərin məcmusudur”

42.

1 point

Həqiqətin sübut edilməsi:

Həqiqətlə onun obyekti arasında uyğunluğun aşkarlanması;

Onun faydalılığının üzə çıxması;

Onun cəlbediciliyi;

əksəriyyətin onunla razılaşması;

mövcud nəzəriyyələr çərçivəsində təkzib olunmazlığı deməkdir;

43.

1 point

Məntiqi idrakın alətinə çevirən kim olmuşdu?

Sokrat;

Heraklit;

Platon;

Protoqor;

Aristotel;

44.

1 point

İnsanın şəxsiyyətə çevrilməsi:

təhsil prosesində baş verir

özünüdərk prosesində baş verir

oyun prosesində baş verir

söhbət prosesində baş verir

fəaliyyət prosesində baş verir

45.

1 point

İdrak prosesi özünə aşağıdakı komponentlərdən hansıları daxil edir?

eksperiment və əqli-nəticə;

obyekt və subyekt;

təsəvvür və müşahidə;

duyğu və anlayış;

qavrayış və mühakimə;

46.

1 point

İdrakın subyektinin obyektlə birbaşa qarşılıqlı təsir prosesi aşağıdakılardan hansıdır:

təcrübə;

abstraksiya;

intuisiya;

təxəyyül;

seyr;

47.

1 point

“Aqnostisizm” termini nədir?

dünyanın dərkedilməzliyi haqqında təlim;

yalnız dini biliyin həqiqiliyi haqqında təsəvvür;

idrakın gerçəkliyi tam və adekvat şəkildə əks etdirməsi haqqında təlim;

idrakın xalis simvolik xarakter daşıması haqqında təsəvvür;

biliyin natamamlığı və dəyişkənliyi;

48.

1 point

Elmi idrakın səviyyələrini seçin:

induktiv və deduktiv;

təbii-elmi və humanitar;

empirik və nəzəri;

hissi və rasional;

analitik və sintetik;

49.

1 point

“Azadlıq dərk olunmuş zərurətdir” tezisi kimə məxsusdur:

Engelsə

Yaspersə

Marksa

Hegelə

Spinozaya

50.

1 point

Mütləq həqiqət:

bitkin və dəqiq bilikdir;

təkzibolunmaz hökmdür;

qəti hökmdür;

qeyri-məhdud həqiqətdir;

rədd edilməz fikirdir;